Rijke pa, arme pa - blog 2
Gepubliceerd op: 20 juli 2022
Intro
Geïnspireerd door het boek ‘Rijke pa, arme pa’ van Robert Kiyosaki waren we benieuwd hoe dit in de praktijk zit. Zijn de gedachten, adviezen en opvoeding inderdaad zo verschillend van elkaar, hangt er zoveel vanaf of je nou geboren wordt in een vermogend gezin of een niet-vermogend gezin? In dit interview proberen wij hierachter te komen, door vragen te stellen aan mensen met vermogende ouders en met niet-vermogende ouders. Waarin verschillen ze?
Introductie van de interviewer
Ik ben Priscilla en altijd heb ik een interesse gehad in geld en nog praat ik hier het liefst de hele dag over.
Na 15 jaar gewerkt te hebben in de financiële dienstverlening ben ik in 2020 begonnen als zelfstandig budgetcoach. Ik coach, ondersteun en begeleid mensen om (weer) inzicht, overzicht en grip te krijgen over hun financiën.
‘BUDGETTEREN GAAT NIET OVER JEZELF BEPERKEN, HET GAAT OM DE DINGEN DIE JE WENST MOGELIJK TE MAKEN’
Wil jij meer lezen over wat ik doe? Kijk eens op zorgvoorbudget.nl of op mijn Instagram.
Liefs, Priscilla
De geïnterviewden
Vermogend: Voor het ‘vermogen’ deel interview ik een stel, Peter en Liane. Ze hebben kinderen en bezitten 3 rijwiel zaken.
Niet vermogend: Het stel dat ik voor het ‘niet vermogend’ deel interview, zijn Bogdana (36 jaar oud) en Michiel (40 jaar oud).
Ze hebben twee kinderen van 6 en 1 jaar oud. Michiel zijn inkomen bestaat uit een Wajong en WIA uitkering en Bogdana werkt als gastouder.
Het interview
Vermogend: Wij werken fulltime in onze rijwielzaken, daar komen dus onze inkomsten uit. Tot vorig jaar hadden we twee zaken, maar er is een derde onderneming bijgekomen. Er
is 35 jaar lang keihard gewerkt om deze zaken groot te maken. Elk vrij uur zit hierin. Wij werken pas 4 jaar samen aan deze rijwielzaken, maar in deze jaren is gebleken dat we met elkaar bergen kunnen verzetten. De derde onderneming is uit noodzaak
ontstaan en niet omdat we tijd over hadden. Het is een nieuwe uitdaging waar wij eigenlijk altijd naar opzoek zijn. Deze uitdaging zit niet meer in de winkels, maar in het ondernemen.
Niet vermogend: Met de inkomsten van Michiel kunnen de vaste lasten worden betaald en met het inkomen van Bogdana worden de boodschappen gedaan en extra dingen van gekocht. Sinds corona kan Bogdana steeds minder uren werken voor het gastgezin. Voorheen was dit 40 uur, maar ze zit nu gemiddeld op 28 uur per maand. Einde van dit schooljaar zal het gezin geen gastouder meer nodig hebben. Door deze inkomensdaling is het moeilijk om elke maand rond te komen. Wij zijn bezig om de mogelijkheden te onderzoeken om ander werk te gaan doen. Omdat we erg afhankelijk zijn van toeslagen en gemeentelijke regelingen willen wij eerst vooraf
goed weten wat hiervan de invloed is.
Hoe kijk je tegen geld aan? Wat betekent geld hebben voor jou?
Vermogend: Wij zijn erg dankbaar voor wat wij inmiddels hebben opgebouwd en nemen dit zeker niet voor vanzelfsprekend. Toen wij net samen waren, begonnen we met een grote, gezamenlijke schuld. In de loop der jaren is onze kijk op geld wel veranderd. Als je morgen ziek wordt of geen contact meer hebt met je kinderen, hoe belangrijk is geld
dan?
Wij werken heel erg hard, maar als we dan samen een middag vrij hebben, dan rijden we met onze mooie auto naar een terras voor een lekkere kop koffie. Op zulke momenten voelen we ons erg rijk.
Niet vermogend: Geld maakt het leven makkelijker, maar niet zozeer gelukkiger. Als je geld hebt kun je makkelijker een dagje uit gaan, bij de snackbar iets halen of gewoon eenvoudige aankopen doen zoals boodschappen. Je hoeft niet te denken: wat kan ik uitgeven? Geld maakt niet gelukkig, maar het niet hebben van geld kan wel ongelukkig maken.
Welke gedachten heb je bij ‘rijk’ of ‘arm’ en wat voel je daarbij? Is dat met de tijd veranderd?
Vermogend: Wij voelen ons rijk omdat wij gezond zijn, plezier hebben in ons werk en het gezin gelukkig is. Ook als wij geen geld zouden hebben, kunnen wij het prima met elkaar
redden.
Niet vermogend: Ik zie twee soorten rijk; dat is rijk op financieel vlak en rijk op persoonlijk vlak. Ik (Bogdana) voel me behoorlijk rijk met haar gezin. Er zijn mensen die echt arm zijn. Die hebben niks of niemand om hun heen, dat is pas echt arm. Je kunt financieel arm zijn, maar emotioneel heel rijk.
Over de tijd is die gedachte niet echt veranderd. Ik kom uit een gezin die het niet breed heeft gehad. Hierdoor kon ik soms jaloers zijn op anderen, maar tegelijkertijd was ik heel blij met de dingen die ik kreeg.
Wie inspireren je? Wie heeft jou het meest geleerd over geld?
Vermogend: Wij hebben beide niet iemand die ons inspireert. We hebben wel lessen over geld geleerd van onze ouders. Zo heb ik (Liane) voornamelijk vanuit huis meegekregen dat je moet werken voor je geld. Ik ben welvarend opgegroeid, maar heb geleerd dat dit
niet vanzelfsprekend is. Bij Peter is dit omgekeerd. Zijn ouders hadden niet veel geld en hij heeft toen tegen zichzelf gezegd dat hij het anders ging doen dan zijn ouders.
Niet vermogend: De grootste inspiratiebron was en is een oom van Bogdana. Wij zien dat hij heel hard
werkt, maar ook kan doen wat hij wil. Financieel is hij heel rijk en hij laat zien dat als je er echt voor gaat, je kunt bereiken wat je wilt. Deze les hebben wij van hem geleerd.
Voor ons gezin is het zoeken naar balans. Dit ligt aan de verhouding tussen ‘wat wil ik?’ en ‘wat kan ik?’. Hiernaar zijn we druk op zoek. Van mijn ouders heb ik het meest geleerd over geld. Tijdens mij jeugd was het motto: ‘Je kunt je geld maar 1 keer uitgeven’.
Wat is jou geleerd door de mensen die bepalend zijn geweest?
Vermogend: Peter heeft eigenlijk nooit aan iemand advies gevraagd en dat doen we op dit moment ook niet. Die behoefte is er ook niet, zolang we het maar met elkaar eens zijn. Als wij
een keuze maken en daar voor 100% achter staan, dan is dit een mededeling aan onze omgeving.
Niet vermogend: Dat je je geld maar 1 keer kunt uitgeven en dat je daardoor goed moet nadenken wat je koopt. Nog steeds moet mijn moeder mij regelmatig helpen herinneren aan het feit dat ik niet alles hoeft te hebben.
Hoe denk je daar op dit moment over?
Vermogend: Wij denken niet in problemen, maar in mogelijkheden. Zit onze dag vol van 8:00 uur tot
22:00 uur, maar willen wij er wel iets bij? Dan beginnen wij om 06:00. Veel mensen werken tot 17:00 en gaan daarna op de bank liggen of televisie kijken. Als wij dat ook hadden gedaan, waren wij nooit gekomen waar wij nu staan.
Niet vermogend: Het blijft wel lastig voor ons gezin om telkens de goede keuzes te maken. Met het kopen van spullen lijkt het voor de buitenwereld of we rijk zijn en houden we graag de
schijn op. Wij zitten continu in de tweestrijd over hoe de situatie daadwerkelijk is en hoe wij gezien
willen worden door anderen.
Hoe is jouw vriendenkring tot stand gekomen en hoe gaan zij met geld om?
Vermogend: Mijn vriendenkring is al heel lang geleden ontstaan en Peter is daarbij gekomen. Onze vrienden werken zowel in loondienst als zelfstandige. Zij gaan hetzelfde om met geld, dus dat is fijn. De verhoudingen zijn hetzelfde, wat ten goede komt aan het
onderhouden van de vriendschappen.
Niet vermogend: Ons netwerk is erg klein. Onze kring bestaat uit mijn zussen en een aantal vrienden
van Michiel. Er zijn wel een aantal vriendschappen verwaterd. De reden van mijn kleine vriendenkring komt doordat ik vroeger ben gepest, daardoor heb ik moeite om mensen te vertrouwen.
Onze familie zit in dezelfde financiële positie. Mijn beide zussen hebben een Wajong uitkering en mijn schoonmoeder ontvangt een weduwe uitkering. Doordat wij in een dezelfde financiële positie zitten, is er wel een gevoel van saamhorigheid en veel
begrip voor elkaar.
Wat is bepalend geweest voor hoe je er nu financieel voor staat?
Vermogend: Dat is niet een moment geweest, maar hard werken en doorgaan.
Niet vermogend: Toen wij in 2012 te horen kregen dat Michiel recht had op een Wajong uitkering is er veel rust gekomen. Vanaf dat moment wisten we dat de vaste lasten betaald konden worden.
Welke acties, handelingen of gebeurtenissen zijn het belangrijkst geweest?
Vermogend: Niet specifiek een bepaalde actie. Op een gegeven moment gaat de trein rijden en gaat
het steeds harder. Wij leren onze zoon, die nu één van de winkels runt, dat het een sneeuwbaleffect is die alleen maar groter wordt. Daarnaast geloven we dat geld, geld maakt. Eén van onze winkels heeft een bovenwoning die wij verhuren. Ook hebben wij een huis in het buitenland die wij verhuren op de momenten dat wij er zelf niet in zitten. Wij kunnen investeringen doen die weer voor meer inkomsten zorgen. Hoe meer geld je hebt, hoe meer geld je kunt maken maar je moet hiervoor wel een drempel over.
Niet vermogend: Naast dat Michiel een Wajong uitkering kreeg, ben ik 8 jaar geleden gaan werken. Dat is erg bepalend geweest, want hierdoor konden wij uit de bijstand. Wij waren en zijn hier erg trots op! Wij konden eindelijk zelf zorgen voor de inkomsten en waren niet meer afhankelijk van de gemeente. Wij hebben nu nog steeds recht op regelingen zoals de toeslagen, maar dit voelt beter omdat ik ernaast werk.
Als het om geld gaat, wat is het verschil tussen goede- en slechte risico’s nemen?
Vermogend: Wij doen dit op gevoel. Als een investering als een groot risico voelt, zullen wij hier niet voor kiezen. Wij gaan niet de risico’s over analyseren, we bespreken samen of we het wel of niet willen doen en daarna maken we een keuze.
De keuze om de derde onderneming over te nemen hebben we wel lang over getwijfeld, omdat we er gewoon geen tijd voor hadden. Het enige risico dat we konden bedenken was dat als het te druk zou worden, ons privé leven eronder te lijden zou hebben. Zodra dit gebeurt, wordt deze onderneming direct in de verkoop gezet.
Niet vermogend: Wij zijn niet in de positie om welk risico dan ook te nemen. Slechte risico’s zijn voor ons bijvoorbeeld beleggen zonder dat je weet waarin je belegt of weet waar je geld naartoe gaat. De goede risico’s daarentegen is dat je weet wat je met je geld doet en waar het naartoe gaat.
Wij willen wel beleggen, maar dit is nu niet haalbaar omdat we altijd
over het geld moeten en willen beschikken. Wij kunnen het op dit moment niet aan de kant zetten voor de langere termijn.
Welke dingen doe jij in je vrije tijd? Hoe besteed je je tijd?
Vermogend: Ondanks dat wij veel samenwerken, willen we het liefst in onze vrije tijd ook samen zijn. We houden van hele simpele dingen, zoals samen lunchen, fietsen en wandelen.
Wij denken veel na over de toekomst. Ons doel is om voor 1 januari 2024 te stoppen met werken. We hebben dan hard genoeg gewerkt, vinden we zelf. Al is de kans groot dat wij niet stil kunnen zitten. “Misschien kunnen we dan maar 40 uur per week gaan
werken”, zegt Peter met een knipoog.
Wij willen graag een vrij leven nastreven, zodat wij elke dag zelf kunnen beslissen wat we gaan doen.
Niet vermogend: Als wij als gezin erop uit gaan, zijn dit vaak gratis en goedkope uitjes zoals de kinderboerderij en de speeltuin om de hoek. Als het mooi weer is, nemen we een kleedje mee en gaan we lekker picknicken. Een uitje naar een all inclusive pretpark staat op de planning. Hiervoor konden we eerder al kaartjes kopen met korting, waardoor we op de dag zelf alleen nog parkeerkosten en brandstof moeten betalen. In de avonduren gamen we graag samen online, kijken een filmpje of gaan uit eten. Dat
laatste blijft door onze financiële situatie bij heel af en toe.
Als ze alles van je af zouden nemen, maar je mag drie dingen houden: wat
zou dit dan zijn?
Vermogend: Lange stilte… Eigenlijk zijn dingen niet belangrijk is de gezamenlijke conclusie.
‘Als ze dan alles willen afnemen; neem dan maar alles mee en dan begin ik wel weer opnieuw’, zegt Peter stellig.
Als Liane moet kiezen dan is de keuze voor dingen met emotionele waarde zoals een trouwring, sieraad van haar moeder of spullen van de kinderen toen ze klein waren. Wellicht is een paspoort ook handig zodat ze nog een identiteit hebben, denkt Liane hardop, en de hond willen ze ook niet kwijt. Peter kan uiteindelijk alleen bedenken dat hij zijn houtkachel niet kwijt wil.
Niet vermogend: Ons huis, zodat we een plek hebben om te wonen. Onze auto, wat ons een stuk vrijheid geeft om te gaan en staan waar we willen en de computer van Michiel. Als hij deze niet heeft, loopt alles in de soep.
De computer zorgt daarnaast ook voor
inkomsten bij financiële tegenvallers. Hij streamt als hij gamet en heeft hierdoor een community opgebouwd. De leden van deze community doneren regelmatig geld als we worden geconfronteerd met hoge kosten. Onlangs hebben we 500 euro
opgehaald zodat de konijnen naar de dierenarts konden.
Wat geef je jouw kinderen mee over geld en gelukkig zijn?
Vermogend: Als je iets wil bereiken dan zal je ervoor moeten werken en niks is vanzelfsprekend.
Wanneer de kinderen ervoor kiezen om te gaan ondernemen moeten ze zich goed bewust zijn en nadenken van zowel de voor- als nadelen. De consequentie van veel geld willen verdienen gaat vaak ten koste van iets anders en daar moet je je bewust van zijn. De balans van geld verdienen, toch een beetje vrije tijd en het iedereen naar zijn zin maken is een lastige balans
Niet vermogend: Dat geld niet gelukkig maakt en dat je op veel andere manieren gelukkig kan worden.
Tegelijkertijd is geld wel noodzakelijk. Wij vinden het beiden lastig dat onze
dochter erg materialistisch is en proberen haar beter de waarde van geld uit te leggen. Ze heeft nu, zeker gezien haar leeftijd, weinig besef van wat alles kost.
Belangrijk daarnaast is om ze financieel inzicht mee te geven. Wat is geld eigenlijk waard? Wat kan je met een euro? We willen aan de kinderen meegeven dat het hebben van geld niet vanzelfsprekend is en dat je hard moet werken om eten en drinken te kopen.
Toch wil ik niet dat mijn kinderen opgroeien met het bewustzijn dat we niet veel te besteden hebben, omdat we ons er toch ook wel voor schamen.
De conclusie van Priscilla
Vermogend: Wat er afgelopen jaren is opgebouwd zijn ze nog dagelijks dankbaar voor. De investering hiervoor is nauwelijks te beschrijven. Het is veel meer dan fulltime werken, wanneer het tegenzit er voor blijven gaan en altijd kansen blijven zien.
Rijkdom is niet het geld dat elke maand binnenkomt. Ze voelen zich rijk omdat ze kunnen genieten van het leven in goede gezondheid, nog met veel plezier werken en dat het gezin gelukkig is. Wat hebben ze aan al het geld als er ruzie is met de kinderen en die ze niet willen zien?
Beide hebben een andere financiële opvoeding gekregen. Waarbij zij heeft geleerd dat sparen erg belangrijk is, heeft hij juist gezien hoe hij het zelf niet wilde doen. En die combinatie zorgt misschien nu voor het mooie succes wat ze met elkaar delen.
Niet vermogend: Geld maakt in principe niet gelukkiger, maar maakt het leven wel gemakkelijker. Aan gelukkig zijn hangt geen prijs, maar wanneer je geen geld hebt kunnen kleine keuzes grote gevolgen hebben.
Is de situatie waarin ze verkeren overgedragen van generatie op generatie? Komt het omdat ze vanuit huis niet de juiste handvatten hebben meegekregen of is dat te kort door de bocht? Mogelijk is het meer een samenloop van omstandigheden die maken dat ze in deze financiële positie zitten en daar in de jaren ook geen grote verandering in hebben kunnen aanbrengen.
Als je niet veel te besteden hebt moet je een zeer hoge mate van discipline hebben om niet toe te geven aan alle impulsen waarmee we elke dag te maken hebben. Dagelijks worden we meerdere keren verleid om hieraan toe te geven maar de gevolgen hiervan kunnen groot zijn als je niet veel te besteden hebt. Ook kan je je afvragen welke afweging hierin bepalend is. Is de afweging dat je aan de buitenwereld niet wil laten zien hoe je situatie ‘echt’ is? Kan je door de financiële ‘stress’ moeilijker de lange termijn gevolgen overzien? Of is het simpeler en is het op dat moment een bevredigend gevoel om geld uit te geven?
De gemaakte keuzes worden eigenlijk altijd alleen gemaakte voor de korte termijn, de mogelijkheden voor verder vooruit zijn er gewoonweg niet. Met de kinderen zijn ze heel bewust bezig om uitleg te geven over de waarde van geld en leggen uit dat je hard moet werken om veel geld te verdienen.
Lees ook:
De beste 5 boeken over persoonlijke financiën die je móét lezen
Ontdek de top 5 boeken die een transformatie kunnen teweegbrengen in je financiële leven. Dit blog onthult de meest diverse en waardevolle boeken over persoonlijke financiën die je niet mag missen. Leer van experts en neem de controle over je geldzaken met deze must-read boeken zoals Financieel Vrij.
Vind Vrijheid en Zelfregie met Tanja Noteborn: Jouw Gids in Ademcoaching
Ontdek de kracht van ademcoaching met onze vrinedin Tanja Noteborn: Haal diep adem en transformeer je leven. In dit artikel vertellen we je over de impact van ademcoaching (ook op ons) door de deskundige begeleiding van Tanja Noteborn. Ontdek hoe bewust ademen kan helpen stress te verminderen, meer energie te krijgen en innerlijke rust te vinden. Leer over de holistische benadering van ademcoaching en de positieve veranderingen die het kan brengen in je welzijn en levenskwaliteit.
